Czciciel gwiazd i mądrości, miłośnik ogrodów, Wyznawca snów i piękna i uczestnik godów, Na które swych wybrańców sprasza sztuka boska: Znam gorycz i zawody, wiem, co ból i troska, Złuda miłości, zwątpień mrok, tęsknot rozbicia, A jednak śpiewać będę wam… Read More ›
Młoda Polska
Franciszek Gawełek – Wielkanoc (zarys zwyczajów) – Kraków 1911
Do tego domu wstępujemy,Zdrowia, szczęścia winszujemy,Wszystkiego dobregoOd Boga miłego – Alleluja!(Z Mazowsza). Nagłe przejście od umartwień wielkotygodniowych, postów, posępnej żałoby Kościoła, obrzędów, tak żywo przypominających chrześcijanom wielkie dzieło odkupienia, do radości Zmartwychwstania, do życzeń wesołego Alleluja, tyle w sobie mieści… Read More ›
Stefan Żeromski – Literatura a życie polskie [1915]
Było życzeniem zespołu ludzi nauki i praktycznego rzeczoznawstwa, którzy zapoczątkowali wykłady ściśle gospodarcze w Zakopanem, ażeby w szeregu odczytów poświęconych zobrazowaniu potrzeb i nasuwających się zagadnień życia społecznego na chwilę najbliższą — znalazł się również krótki wykład o roli literatury… Read More ›
Ferdynard Hoesick – rozmowa ze Stanisławem Wyspiańskim [1902]
Ile razy spotykam się na szpaltach pism z nazwiskiem tak dziś sławnego twórcy „Wesela”, zawsze mi się przypominają moje lata uniwersyteckie w Krakowie, podczas których, jako student wydziału filozoficzno-historycznego, spotykałem się z Wyspiańskim pod gotyckimi sklepieniami Jagiellońskiej Almae Matris na… Read More ›
Wacław Nałkowski – „Z powodu politycznych wystąpień p. Sienkiewicza” [1907]
Już po raz drugi przychodzi mi występować w obronie pana Sienkiewicza, przeciw dzikim pretensjom, roszczonym do niego przez artystów i publicystów nowego kierunku. Przed kilku laty artyści „młodej Polski”, walczący o wolność w sztuce, rościli pretensje do „wielkiego artysty”, że… Read More ›
Stanisław Brzozowski – „Kultura i życie” [1907]
Dwa rysy uderzają mnie szczególnie we współczesnej umysłowości polskiej — na pozór przeciwstawne sobie zupełnie, a jednak dopełniające się wzajemnie, i z tego samego lub przynajmniej pokrewnych płynące źródeł. Nazwałbym je lekceważeniem ideowości z jednej strony i rezygnacją z rzeczywistości… Read More ›
Jerzy Żuławski – „PAX. Dwie strofy prozą. Z konkursu literackiego „Czasu” – część druga” [1896]
Jasne, południowe słońce wpadło złotą kaskadą przez otwarte okno do wnętrza małej klasztornej celi. Zacisznie tu było i spokojnie. W kącie stał tapczan, czarną derą przykryty, obok klęcznik drewniany i krzyż nad nim. Dalej cokolwiek stolik, a na nim pośród… Read More ›
Jerzy Żuławski – „PAX. Dwie strofy prozą. Z konkursu literackiego „Czasu” – część pierwsza” [1896]
— A jaki koniec tego wszystkiego? — Nie ma końca! — Zgoda i na to. Dążąc, musimy jednakże wiedzieć, do czego dążymy, dokąd, jak?.. Kierunek, cel, o to mi chodzi. — Nie ma celu! — Jakżeż to więc? — Postęp… Read More ›
Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Koniec wieku
Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… Lecz największe z szyderstw czyż się może równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? Wzgarda… lecz tylko głupiec gardzi tym ciężarem, którego wziąć na słabe nie zdoła ramiona…. Read More ›
Stanisław Brzozowski – Pamiętnik [6 lutego 1911]
Gdy spotkam *** będzie mi on znowu deklamował o niepospolitości umysłu Irzykowskiego. Mój Boże, jak mam już was dosyć, was wszystkich niepospolitych, ciekawych, wybitnych, prawdziwie oryginalnych. Jak kurz to przesłania słońce, dusi i nie daje oddychać. Niema niepospolitego umysłu bez… Read More ›