Wystarczy wyjechać koleją O pół godziny od miasta A ważne sprawy zmaleją Byle zaś głupstwo urasta. Że miasto rządzi w teatrze. A Szyfman zarabia w Łodzi. Gdy się na niebo popatrzę Przestaje mnie to obchodzić. Czy „S” weźmie teatr we… Read More ›
Źródła
Stefan Napierski – „O sumienie intelektualne. Zadania krytyki” [1926]
Gdy trzy lata temu wytoczono gwałtowną kampanię przeciwko Andrzejowi Gide – godzono wtedy w coś poważniejszego niźli w osobę tego pierwszego stylisty współczesnej prozy francuskiej. Zwalczano go nie tylko dlatego, iż podejrzewano w nim – jak niegdyś w Sokratesie –… Read More ›
Tadeusz Peiper – „Że” [1929]
Że, że wśród mych ścian światy, że wśród mych ścian skomlą światy, światy z miast, z miast które morzą, morzą nie ludzi lecz gwiazdy, morzą śpiewem, śpiewem cedzącym niebo, cedzącym je przez głoski dumy, przez światła nowe jak wiosny zapalane… Read More ›
Czesław Miłosz do Jerzego Giedroycia [15 stycznia 1981]
Drogi Jerzy, Wróciłem z Ann Arbor, gdzie jeszcze raz byłem świątkiem narodowym i pół Detroit zleciało się na moje występy. Dowiedziałem się też, że na wieść o nagrodzie Nobla dla Polaka pół fabryki Forda szalało z radości, dlatego że jak… Read More ›
Literatura pokolenia odwilży
Tak jak w czasach PRL, gdy lektura emigracyjnych książek dawała czytelnikom w Polsce poczucie chociaż chwilowego uwolnienia od absurdów opresyjnego systemu, tak i teraz, odkrywanie tych samych autorów pozwala oderwać się od jałowej współczesności. Gdy polska rzeczywistość przygnębia pustką nieistotnych… Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński – „Dziennik pisany nocą” [1990]
Przenieśmy się na teren kulturalny. Gastronomiczny Kinderbal u Wierzynka w Krakowie urządził dla swych młodocianych admiratorów Czesław Miłosz (w asyście Jana Błońskiego). O dziwo!, myśleliśmy, że jest już dawno po chorobie, a tymczasem świetne potrawy (obficie zakrapiane, mam nadzieję) spowodowały… Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński – „Oskarżeni i oskarżyciele” [1968]
Sięgnięcie przez komunistów w Polsce po tradycyjną czarnosecinną broń antysemityzmu w walce o utrzymanie się przy władzy wywołało reakcję łańcuchową, w której jeden obłęd ciągnie za sobą drugi. Publicyści Gomułki i Moczara oskarżają „syjonistów” o wszelkie możliwe zbrodnie. „Syjoniści” i… Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński o polskim mesjanizmie [1946]
Studium o mesjanizmie, o gruntownie rewizjonistycznym i nowoczesnym podejściu do pojęcia, które spętało całe pokolenia Polaków, dając im religię Ojczyzny jako zastępczą namiastkę walki o nią, byłoby zapewne najlepszą formą skończenia z urokiem rzeczy przedawnionych, a mimo to nieustannie działających…. Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński o Czesławie Miłoszu [26 sierpnia 1951]
Murti-Bing Pod tym tytułem ukazał się w lipcowym zeszycie „Twenieth Century” rozdział z książki Czesława Miłosza o „intelektualistach w krajach demokracji ludowej”. Miłosz zapożyczył to słowo z Nienasycenia S.I. Witkiewicza, gdzie oznaczało ono nazwę pastylek używanych przez armię mongolską do zaszczepiania ludziom… Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński – „Dziennik pisany nocą” [5 stycznia 1977]
Miłosz odparował elegancko wzmiankę o „Zniewolonym umyśle” w moim dzienniku. Ma oczywiście rację, że nie załatwi się sprawy jednym zdaniem: „książka świetnie napisana, lecz błędna, wydumana za biurkiem”. Tę wymówkę przyjmuję z zawstydzeniem. Co nie przeszkadza, że biję się w… Read More ›