„Najgorsze jest to, że już nic cię nie spotyka. Nie zakochasz się, nie zobaczysz po raz pierwszy wydrukowanego twojego wiersza, i już nigdzie nie pojedziesz po raz pierwszy. Życie staje się pustynią, wyschłą równiną bez zdarzeń.” Jarosław Iwaszkiewicz, „Dziennik”, 21… Read More ›
Literatura
Ostatni pisarz #2
Rozdzielała go od otaczającego świata tylko półprzezroczysta kotara nocy. Przemierzał słabo oświetloną ulicę, ukrywając się przed szeptem kamer, niemymi świadkami rzeczywistości, która nie była już jego. Miasto, które znał jak własną kieszeń, teraz pełniło rolę śledzącego go strażnika. Wszystko tutaj,… Read More ›
Ostatni pisarz
Wielkie okno przeszklone od podłogi do sufitu obecnie prezentowało jedynie matowy szary krajobraz; deszcz padał na powierzchnię miasta jak cienie upadłych snów. Dzięki oszklonemu pryzmatowi Tomasz mógł zobaczyć własne odbicie. Jego dłonie, niegdyś szybujące nad klawiaturą z powagą kreatora słów,… Read More ›
Tadeusz Breza – „Rozważania o eseju” [1939]
Niedawno na pewnym zebraniu literackim Stefan Napierski wystąpił z żałobną tezą, powiadając, że piękny rodzaj, jakim jest esej, umarł. Posypały się głosy popierające tę tezę, jak również wyjaśnienia i sprzeciwy. Ponieważ czasu było mało, ograniczono się do krótkich wypowiedzi, raczej… Read More ›
Literatura pokolenia odwilży
Tak jak w czasach PRL, gdy lektura emigracyjnych książek dawała czytelnikom w Polsce poczucie chociaż chwilowego uwolnienia od absurdów opresyjnego systemu, tak i teraz, odkrywanie tych samych autorów pozwala oderwać się od jałowej współczesności. Gdy polska rzeczywistość przygnębia pustką nieistotnych… Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński – „Dziennik pisany nocą” [1990]
Przenieśmy się na teren kulturalny. Gastronomiczny Kinderbal u Wierzynka w Krakowie urządził dla swych młodocianych admiratorów Czesław Miłosz (w asyście Jana Błońskiego). O dziwo!, myśleliśmy, że jest już dawno po chorobie, a tymczasem świetne potrawy (obficie zakrapiane, mam nadzieję) spowodowały… Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński o Czesławie Miłoszu [26 sierpnia 1951]
Murti-Bing Pod tym tytułem ukazał się w lipcowym zeszycie „Twenieth Century” rozdział z książki Czesława Miłosza o „intelektualistach w krajach demokracji ludowej”. Miłosz zapożyczył to słowo z Nienasycenia S.I. Witkiewicza, gdzie oznaczało ono nazwę pastylek używanych przez armię mongolską do zaszczepiania ludziom… Read More ›
Gustaw Herling-Grudziński – „Dziennik pisany nocą” [5 stycznia 1977]
Miłosz odparował elegancko wzmiankę o „Zniewolonym umyśle” w moim dzienniku. Ma oczywiście rację, że nie załatwi się sprawy jednym zdaniem: „książka świetnie napisana, lecz błędna, wydumana za biurkiem”. Tę wymówkę przyjmuję z zawstydzeniem. Co nie przeszkadza, że biję się w… Read More ›
Jan Józef Szczepański o Czesławie Miłoszu [1951-2001]
Pisarz Jan Józef Szczepański (1919-2003), ostatni prezes rozwiązanego przez władze stanu wojennego Związku Literatów Polskich, przez ponad pół wieku prowadził osobisty dziennik, wydany w sześciu tomach nakładem Wydawnictwa Literackiego. Stosunkowo wiele miejsca poświęca on w swoich zapiskach twórczości i osobie… Read More ›
Jewhen Małaniuk – „Szkice do typologii kultur (fragment)” [1935]
Bezkresny przestwór. Można wędrować przezeń dni, tygodnie, miesiące i – wciąż widzi się to samo. Olbrzymie płaskie przestrzenie — to step bezpłodny i nagi, to twarde, jakby przez hordy zdeptane, ugory, to porosłe rzadkim lasem moczary, to łąki zabagnione lub… Read More ›