(…) Zasadniczą cechą ustroju, w którym żyję, jest dążenie do zawładnięcia umysłem ludzkim. Zaczyna się to w szkole poprzez budowanie takiego świata duchowego, gdzie wszystko jest jasne, jednoznaczne i „dookreślone” . ”Dookreślenie” przez konieczności władzy nie polega li-tylko na modelowaniu… Read More ›
Kultura
Czesław Miłosz – „Odpowiedź” [1951]
W związku z moim artykułem w majowym zeszycie „Kultury” wypowiadano pewne uwagi na łamach pism emigracyjnych. Uwagi te wydają mi się interesujące, dlatego spróbuję się nad nimi w liście zastanowić. 1) Od września 1939 upłynęło niemal dwanaście lat i w… Read More ›
Czesław Miłosz – „NIE” [1951]
To, o czym powiem, można nazwać historią pewnego samobójstwa. Jest to historia dość pouczająca i różna od opisów otrucia się z przyczyny miłosnego zawodu. Ponieważ wplątane są w nie sprawy, które zaprzątają umysły znacznej liczby ludzi na świecie, zasługuje –… Read More ›
Nie-podległa
W najnowszym, zimowym wydaniu „Zeszytów Literackich”, przedruk wystąpienia przewodniczącego Rady Europejskiej, Donalda Tuska, wygłoszonego podczas wręczenia Nagród Księżnej Asturii w październiku 2017: Majestades, Premiados, Autoridades, Señoras y Señores, Jestem szczęśliwy, że mogę dziś odebrać Nagrodę Zgody, przyznaną Unii Europejskiej przez… Read More ›
Andrzej Bobkowski – Po trzęsieniu spodniami [1956]
Jesteśmy świetnymi aktorami Kiepskiego melodramatu (“Melodramat” Janusza Warmińskiego) Świetnymi aktorami na pewno. Zawsze było to godne podziwu. Poza tymi mistrzowskimi “wdechowcami” intelektualnymi. Ale nie kiepskiego melodramatu lecz szmiry; ponurej szmiry, która dziś, w świetle coraz to nowych obnażań dusz intelektualnych… Read More ›
Witold Gombrowicz – „Odpowiedź Cioranowi” [1952]
Słowa Ciorana zieją piwnicznym chłodem i stęchlizną grobu, ale zanadto są małostkowe. O kim tu mowa? Kogóż należy rozumieć pod określeniem „pisarz na wygnaniu”? Adam Mickiewicz pisał książki i książki pisze pan X., owszem, wcale poprawne a także poczytne, obaj… Read More ›
Emil Cioran – „Dogodności i niedogodności wygnania”[1952]
Niesłusznie wyobrażamy sobie intelektualistę wyzutego z ojczyzny jako kogoś, kto abdykuje, wycofuje się i poddaje, z rezygnacją przyjmując swoją nędzę i klęskę, na którą skazuje go historia. Przyglądając mu się z bliska, odkryjemy w nim istotę ambitną, agresywną w swoim… Read More ›
R.Królikowski – „Polscy uchodźcy w Afryce Wschodniej” [1949]
Po zakończeniu wojny, w Afryce wschodniej znajdowało się około 19.400 uchodźców polskich. Największą grupę, bo liczącą 18.000 osób, stanowiła ludność polska, wywieziona z Polski do Rosji sowieckiej, która następnie z Armią Generała Andersa przybyła do Persji. Były to rodziny żołnierzy… Read More ›
Józef Czapski – „Szeptem” [1949]
Dziesięć lat temu … Czasami mi się zdaje, że człowiek nie ma prawa istnieć, że żyjemy wszyscy tylko dzięki naszej bezmyślności, naszej niewierności, dzięki naszej niepamięci. Kto z nas mógłby oddychać, mógłby żyć, gdyby pamiętał naprawdę i pamiętał nieustannie. Nawet… Read More ›
Czesław Miłosz o polskiej prasie katolickiej [1951]
„Poza prasą ściśle ortodoksyjną, istnieje prasa katolicka i do niej może się zwrócić kto chce zażyć większej swobody. Jednakże cena, jaką będzie musiał zapłacić jest dość wysoka. Autor, który chce drukować w prasie katolickiej, godzi się tym samym na przyszycie… Read More ›